Hans Poelzig (1869-1936)

Voor velen wellicht een illustere onbekende … Een Duitse architect uit het begin van de 20ste eeuw … Barok tot expressionistisch … Het Berlijnse ‘Grosse Schauspielhaus’ met 5.000 plaatsen en stalagtiet-achtig interieur …
Op dit beeld nà is zijn oeuvre vrijwel onbekend.

Hans Poelzig (1869-1936)
Het type der eenvoudige kunstenaar, die zelf nog een zuivere natuur is, en enkel vanuit zijn natuur werken en ideëen uitdenkt, deze kunstenaar is zeldzaam geworden.
Poelzig is een stuk robuuste natuur, oorspronkelijk en origineel. Hij bewoog zich ongedwongen in zijn ruimten, hij sprak met een onbelemmerdheid en een natuurlijkheid als van een kind, alle indrukken zette hij zinnebeeldend om en gaf ze in beelden weer, soms onschuldige schertsende woordspelingen, vol humor of vol ernst, doch die ogenblikkelijk werkten. Een stuk levendige natuur stroomt over vol overvloed. Haar vloed en slagkracht is als een sterke stroom die u bedwelmt en u meezuigt in zijn aantrekkingskracht. Zijn architectuur werkt in op het instinctieve en heeft een zinnelijke vreugde vol levende vormen. Naar voor gebracht uit de vulkanische diepten zijner kunstvol temperament, staat Poelzig’s werk vóór ons in een glanzend isolement, zonder uitgesproken uitgangspunt, noch denkbare verderzetting; zonder dwingende betrekking op zijn tijd. Eenmalig in zijn geheel als in zijn onderdelen. Onnavolgbaar en zonder schoolvormende kracht, originele verrichtingen die enkel hun scheppend instinct volgen vanuit zijn ingeboren tradities.
Grosses Schauspielhaus – Hans Poelzig, 1919
Deze tradities wijzen op de oud-overgebleven, overgeleverde kracht der oorspronkelijk Duitse kunst die o.a. stroom uit de verborgen bronnen der Barok. Zelfs zijn vroege tekeningen maken dit reeds duidelijk. Steeds is er de plastische volheid en de aanzwellende sappigheid der vorm. Deze vormen werden zinnelijk aangevoeld en met warme ervaring doorbloed, en dit in tegenspraak tot de koude en abstracte vormtaal van tegenwoordig. Steeds is er de bewegingsvolle fantasie, zijn fantasie was onnavolgbaar, zij werd geboren uit de overvloed en kan zich nimmer herhalen.
In elk der plannen steekt een oorspronkelijk idee, die zich in een bijzondere en geniale vorm vertaalt.
Zijn barokgerichte fantasie bezit hedentendage geen gunstige levensomstandig-heid. De vrijheid der persoonlijkheid staat in conflict met de huidige engheid en strengheid van onze doelgebonden werkelijkheid.
Poelzig, deze sterke en oorspronkelijke mens, stond alleen met zijn werk, aan het begin der 20ste eeuw. Hij stond er alleen, nu bijna 100 jaar geleden.
Tragisch doch heroïsch.

Gilbert Decouvreur