Burkard Meyer (CH)

Het is moeilijk onder stoelen of banken te steken: Zwitserland is het geboorteland van vorige eeuws nagenoeg bekendste architect, Le Corbusier (1887-1965), en blijft sindsdien onbetwist de bakermat van een indrukwekkende reeks architecturale intellecten afgestudeerd aan gerenommeerde architectuuropleidingen zoals de ETH in Zürich en de Accademia di Architettura in Mendrisio. Ook na het Botta-tijdperk kapen ontwerpers als Herzog & de Meuron en Peter Zumthor de prominenste prijzen weg (Pritzker Prijs winnaars 2001 en 2009) en onlangs kon een bomvolle Bozar Valerio Olgiati verwelkomen¹. De affiniteit van Vlaamse architecten voor Zwitserse ‘bouwmeesters’ is geworteld in een mateloos respect voor de constructieve en experimentele geest, het verfijnde en ambachtelijke materiaalgevoel en bovenal de steeds reducerende bescheidenheid. De veelal kleine Zwitserse architectenbureaus² slagen erin aan te tonen dat leefkwaliteit alleen kan worden bereikt indien vakmanschap wordt geïntegreerd op alle ontwerpniveaus.

Het architectenbureau Burkard Meyer, in 1968 opgericht door Urs Burkard en Adrian Meyer (beiden °1942), is sinds kort in handen van Oliver Dufner (°1968), Daniel Krieg, Antti Rüegg en Andreas Signer. Deze vier jonge vennoten zetten de architectuurproductie in dezelfde geest van consistente zorg en precies constructief experiment verder. Opmerkelijke recente projecten van het Badense bureau zijn het Dienstleistungs- und Verwaltungszentrum in Winterthur (1999/2005), de Hellpädagogische Schule in Wettingen (2001), het AZ Medienhaus in Aarau (2005), het serene crematorium in Zug (2005), het Falken Wohn- und Geschäftshaus (2006) en het Berufsbildungszentrum in Baden (2006).

Het uit beton en glas opgetrokken Falkengebouw huist appartementen, kantoren en winkels en draagt een bonte gevel van speciaal vervaardigde gordijnen die alle vereisten van reflectie en transmissie invullen. Grofmazige tule zorgt voor kleur, terwijl een achterliggend, met aluminium verstuifd weefsel aan de technische vereisten voldoet.

Het zes verdiepingen tellende Mediahuis in Aarau vloeit verrassend goed over in de heterogene context, dankzij de meest opvallende ingreep van het woon-, werk- en dienstencomplex: de glazen gevel. Deze vormt de buitenste laag van een dubbele gevel en is verdeeld in verdiepingshoge horizontale secties. De achterliggende laag – een kenmerkende gevel bestaande uit roodbruine vezelcementplaten – is soms perfect zichtbaar en op andere momenten, omwille van weerspiegelingen van naastliggende gebouwen, op een intrigerende manier vermomd. Dit bijzondere effect is bereikt door het gelamineerde glas bij 600°C in een mal te plooien zoals rechthoekige profielen.

Het ABB-terrein in Baden, dat vandaag de dag slechts gedeeltelijk voor industriële doeleinden wordt ingezet, kreeg een uit verscheidene volumes samengesteld opleidingscentrum. Burkard Meyer renoveerde de voormalige maatschappelijke zetel en trok twee nieuwe projecten op – waaronder het Berufsbildungszentrum dat de nieuwe toegang tot het terrein vormt. Het discours van de architecten bevindt zich hier op het niveau van een evenwichtige dosering van diversiteit en uniformiteit. Opdat een ensemble als een coherent geheel zou worden waargenomen, zonder in monotonie te vervallen, is het noodzakelijk de spanning tussen de individuele conceptie van enkele elementen en de algemene uniformiteit te behouden.

Deze opvatting doet denken aan de poëtische omschrijving die Peter Zumthor gaf over ‘work within things’ in de uitgave ‘Thinking Architecture’: “It is said that one of the most impressive things about the music of Johann Sebastian Bach is its ‘architecture’. Its construction seems clear and transparent. It is possible to pursue the details of the melodic, harmonic and rhythmical elements without losing the feeling for the composition as a whole – the whole that makes sense of the details. […] Construction is the art of making a meaningful whole out of many parts. Designing is inventing. Buildings embrace the mysterious void called space in a special way and make it vibrate.”

Dominique Pieters

¹ De architectuurlezing door Valerio Olgiati vond plaats op 25 november 2009 in de Henri de Boeufzaal van de Bozar te Brussel.

² 94% van de Zwitserse architectenbureaus heeft minder dan negen werknemers.