Gebouwen met een sociaal geheugen - strategieën voor behoud, hergebruik en herbestemming
In samenwerking met:
Met de steun van:
2013 wordt een groots feestjaar, want de "Vooruit in Gent" wordt 100 jaar. Het Vooruitgebouw schittert tot november van kop tot teen.
Niet alleen in de Sint-Pietersnieuwstraat, maar ook in de hele stad Gent, in het stadsmuseum STAM, in een boek en een tv-documentaire op Canvas. De talloze verenigingen, arbeiders, kunstenaars én bezoekers die er kind aan huis zijn geweest,worden uitgebreid in de kijker gezet.
Archipel werkt mee aan een internationale workshop die reflecteert over gebouwen met een sociaal geheugen. Wat betekent het vandaag om volkshuizen of andere gebouwen die gericht waren op samenkomst en ontmoeting te herbestemmen of opnieuw uit te baten?
Bij het herbestemmen van een cultureel waardevol gebouw, ligt het voor de hand dat er rekening wordt gehouden met de architecturale en bouwfysische eigenschappen van het bouwwerk. Minder evident is de vraag op welke manier ook de niet-materiële geschiedenis of het ‘geheugen’ van een voormalig volkshuis, vakbondshuis of ander gebouw met een breed gedragen sociale functie een rol kan spelen bij de herontwikkeling, uitbating of nieuwe invulling van de plek?
Naar aanleiding van de honderdjarige verjaardag van Feestlokaal Vooruit in Gent, wil deze internationale workshop dit ‘sociale geheugen’ van naderbij gaan bekijken. Is het geheugen een rijkdom of een last? Hoe uniek is het verhaal van Feestlokaal Vooruit in Gent, waar niet alleen de geschiedenis van het gebouw, maar ook van de voormalige sociale en culturele functies van dit gebouw de omvorming naar het Kunstencentrum expliciet hebben beïnvloed?
De workshop bestaat uit een reeks korte lezingen van uiteenlopende internationale deskundigen: een architect, een historicus, een directeur van een kunstencentrum of museum, een erfgoedexpert… Via een montage van verhalen en beelden willen we het voorbeeld van Vooruit in verband brengen met andere, gelijkaardige projecten in Europa die toch altijd verschillend zullen zijn. Het doel is een caleidoscopisch beeld te geven van diverse gebouwen met een sociaal geheugen.
Concreet worden er enkele specifieke thematische invalshoeken naar voor geschoven. Elke gastspreker krijgt hierbij ongeveer een half uur de tijd om zijn/haar invalshoek te belichten, waarna telkens ruimte is voor debat en reflectie.
Zo worden een viertal thematische invalshoeken vooropgesteld:
- een gebouw met een sociaal geheugen als eigentijdse architectuuropgave
- kunstencentrum/artistieke körpercultuur
- heritage, musealisering en nostalgie
- sociaal opbouwwerk en alternatieve sociale economie
Sprekers op deze workshop zijn:
Patrick Primavesi (Universiteit van Leipzig): artistiek standpunt/Körpercultuur in Hellerau, Duitsland
Alain Mélo (La Fraternelle), St-Claude, Frankrijk : alternatieve sociale economie
Margareta Stahl (Labour Movement Archives and Library Sweden): sociale geschiedenis + herbestemming van enkele Zweedse volkshuizen
Kempe Thill: herbestemming van het wintercircus in de Lammerstraat
Louise Karlskov (directrice Arbejdermuseet Kopenhagen en momenteel bezig met een nieuw museumconcept): musealisering
Katy Archer (directrice Peoples History Museum Manchester: herbestemming van Rochdale kaderen in de 'heritage policy' in het UK): Heritage
Meer informatie omtrent de workshop vind je op de website van Universiteit Gent