Met ‘Lost in Nature’ vertaalt het Noorse ontwerpteam Jarmund & Vigsnæs AS de essentie van hun architecturale ontwerpmethodiek. Zij integreren hun architectuur op zodanige wijze in het landschap dat de omsloten ruimte haast samensmelt met de omgeving. Tezelfdertijd laten zij een duurzame footprint na waarin de gebruiker zich kan nestelen en laten zij de omgeving deelgenoot worden van dit verblijf.

Met hun werk bewijzen Jarmund & Vigsnæs AS los te staan van holle slogans en brengen zij een uitdrukkelijk koppige dialoog tot stand tussen materiaal, vorm, constructie en omgeving.

nispe@datho.no

In ontwerpvisies van talrijke projectontwikkelaars wordt de verwijzing naar integratie, inpassing e.a. ten overvloede gebruikt en als evidente uitgangspunten beschouwd. Bij de doorleving van heel wat van deze gebouwen komt het echter niet zelden voor dat dit uitgangspunt slechts een verbaal alibi was, om de, veelal misplaatste, aanwezigheid van het complex toch een zogenaamd contextueel naamplaatje mee te geven. Dit laatste weekt gevaarlijke tendensen los die architectuur reduceren tot een louter beeldend verhaal en de visie herleidt tot een soepel verkoopsinstrument.

nispe@datho.no Met hun werk bewijzen Jarmund & Vigsnæs AS echter los te staan van holle slogans en brengen zij een uitdrukkelijk koppige dialoog tot stand tussen materiaal, vorm, structuur en omgeving.

Jarmund & Vigsnæs AS werd in 1996 door Einar Jarmund (°1962) en Håkon Vigsnæs (°1962) opgericht. In 2004 vervoegde Alessandra Kosberg (°1967) als derde partner het team, dat op dit ogenblik negentien medewerkers telt.

Het kantoor is gevestigd in Oslo waar zij als jonge ontwerpers de uitdaging aangingen om met een nieuw bureau, binnen het landschap van de gevestigde kantoren, hun eigen koers uit te zetten. Deze tendens kenmerkt de ontwikkeling van heel wat Noorse architectenbureaus van de laatste twintig jaar. Dit vergt een zekere moed die vaak gepaard gaat met een eigenzinnige en tevens inhoudelijk consequent en sterk onderbouwde visie die tot nationaal en zelfs internationaal succes leidt.

De drie partners zijn opgeleid aan het architectuurinstituut te Oslo (AHO) waar Jarmund en Vigsnæs Sverre Fehn als leermeester ontmoetten.

Jarmund genoot verder een opleiding in Seattle en Vigsnæs studeerde eveneens aan de AA in London.

We verwijzen niet zomaar naar Sverre Fehn als hun leermeester. Fehn heeft in de hedendaagse Noorse architectuur een traditie opgebouwd waarbij, vanuit een authentiek denken, architectuur een eigenzinnig karakter meekrijgt en waarin de erkenning van de rijke Noorse traditie niet wordt verloochend.

Wat is dan die traditie, wat is dan die authenticiteit?

De Noorse architectuur gaat terug tot een samenspel tussen natuur en het bescheiden ‘inpluggen’ van de houten woning in de omgeving . Nu nog domineert deze traditionele architectuur het beeld van wat als Noorse architectuur wordt omschreven.

Fehn heeft echter de kracht van het materiaal op een bijzondere wijze verstaan. Hij toverde deze traditie om tot een hedendaags samenspel waarin de herkenning van materiaal – als medium – een essentiële rol vervult. Hij overschreed de grens van dat ene materiaal ‘hout’ en vond in de compositie van dit traditioneel materiaal samen met baksteen, beton, staal… de onderdelen voor een duurzame opbouw van een leefwereld waarin de omgeving als de drager wordt beschouwd van dit geheel.

Het is een les in nederigheid en de boodschap van het ‘duurzaam leren omgaan’ met materialen en het uitpuren van structuren werd door zijn leerlingen goed begrepen.

Vanuit deze visie bouwen Jarmund/Vigsnæs aan een boeiend oeuvre.

Hun werk behelst voornamelijk gebouwen die zich los in een karaktervol landschap inpassen. In de tentoonstelling zijn onder meer voorbeelden opgenomen van ‘Triangle House’ (2006) in Nesodden, het ‘White House’ (2006) in Bærum, het ‘Dønning community centre’ (2006) op Lofoten en het uitzichtpunt ‘Nappskaret’ (2002) eveneens op Lofoten. De laatste twee voorbeelden maken deel uit van architecturale creaties langs een toeristische route van ca. 1800 km. die in de tentoonstelling ‘Omweg’ aan bod zijn gekomen. Deze tentoonstelling kon onder meer in Brussel (februari 2008) in Tour&Taxis op een ruime belangstelling rekenen en zal in de toekomst permanent worden uitgebouwd met creaties die deze reisroute verder vervolledigen.

Met het onderzoekscentrum ‘Svalbard’ (2005) in Spitbergen bewijzen zij een complex bouwprogramma te kunnen integreren in een bijzonder veeleisende klimatologische omgeving. Het gebouw is zodanig geconcipieerd dat het maximaal rekening houdt met de veelvuldig voorkomende wind- en sneeuwstormen die dit Arctische gebied teisteren. Ook hun materiaalkeuze met de koperen dakbedekking bijvoorbeeld is een heel bewuste stap en conditioneert de wijze waarop dit gebouw ‘staat’ te midden deze barre omgeving. Het koper is geen esthetische gril, maar is een nauwgezette keuze waarbij dit materiaal bij de extreme weersomstandigheden optimaal aan de bouwfysische eisen blijft voldoen.

Met de verbouwing van de Oslo School of Architecture (2001) gaan deze ontwerpers nog een stap verder. Zij bevestigen in staat te zijn om de bestaande bebouwde omgeving, die vaak als dwingende partner aanwezig is en blijft, tot hun bondgenoot te maken. Het bestaande industriële gebouw (1938), dat als een ‘landmark’ de omgeving domineert, vullen zij aan met één enkele beweging die vanuit het natuurlijke omgevende landschap in het gebouw wordt ingebracht. Ook in de erkenning van de bestaande structuur, met de solide betonnen balken en kolommen en het oude metselwerk, wordt geen verstoppertje gespeeld. Zij voegen er enkele elementen aan toe die zijn vervaardigd uit hedendaagse composietmaterialen.

Het geheel, gesitueerd aan de Akerselva – een kleine rivier waarlangs de historische industrie ten oosten van Oslo zich in het verleden vestigde – is heden ten dage uitgegroeid tot een plaats waar kunst, design en architectuur een forum krijgen.

(C)Arnout Fonck

Ook in de stedelijke integratie tonen zij trouw te kunnen blijven aan hun basisprincipes waarbij de zorg om het materiaal als omsluitende materie de vorm begeleidt.

Met de kantoren voor het Ministerie van Defensie (2006), in het hartje van Oslo, groeiteen evenwichtige opbouw tussen een bijzonder historische omgeving en een hedendaagse invulling die deze beladen context zelfs versterkt. Het bakstenen gebouw draagt, met een bepaalde ritmering in de raamopeningen, bij tot de solide indruk van de omgevende vestingen die deel uitmaken van Akershus.

Aanvullend op de projecten opgenomen in de catalogus, is deze tentoonstelling uitgebreid met twee projecten die recentelijk zijn gerealiseerd. Het betreft het ontwerp van het ‘Farm house’ en het ‘Edge house’. Beide zijn te bekijken op de website Jarmund & Vigsnæs AS

De eerder vermelde koppige dialoog geeft de architectuur van Jarmund/Vigsnæs een bijzondere plaats in de hedendaagse maatschappelijke discussie. Hopelijk stimuleren zij mee het debat rond ‘duurzaamheid’, ‘ecologie’ en ‘zorg voor mens en omgeving’. Dit zijn hopelijk geen commercieel wervende begrippen, maar thema’s die hun eerlijke dialoog op gang houden.

Raf De Saeger