Sergison Bates (UK)

Ondanks een meer open en enthousiaste attitude jegens hedendaagse architectuur, werd de architectuurproductie in Groot-Brittannië de laatste vijftien jaar nauwelijks opgemerkt. In sterk contrast met bijvoorbeeld Zwitserland en Spanje, waar architecten van alle leeftijden en ervaringen gebouwen van hoge kwaliteit optrekken, dicteerden slechts enkele sterren zoals Hadid, Alsop, Chipperfield, Rogers en Foster de kwaliteit van Britse architectuur. Gelukkig hebben zich de laatste jaren substantiële verschuivingen voorgedaan in het overzeese architectuurlandschap. Een kleine groep architecten schuift in de schijnwerper, wiens interesse is gericht naar de bestaande stad en de heterogene en fragmentaire perceptie van de plek. Aan dit ‘realisme’ zit een opvallende materiaalbeheersing vastgeklonken, en dan met name de abstractie en de detaillering ervan.

Sergison Bates architects levert een architectuur waarin constructie en reflectie over het zijn, herinneren en ervaren hand in hand gaan. In de eerste plaats zijn Jonathan Sergison en Stephen Bates bezorgd om het hier en nu, om het werkelijke en het alledaagse… as found. Dit heeft geleid tot de manipulatie van getrouwe beelden en vormen met de bedoeling een aansluiting te vinden met de associatieve krachten die we allen in ons dragen. Vervolgens schenken zij bijzondere aandacht aan de discrete kwaliteiten die zijn te vinden in bezetting en bewoning. Deze zaken zijn efemeer, in een constante beweging, individueel en menselijk. Tenslotte zoeken ze een authenticiteit in constructie waar de natuur en de intensiteit van het materiaal direct en toch gedisciplineerd tot uiting komt.

Het mooiste –en waarschijnlijk wel het bekendste- werk van Sergison Bates architects is de Wharf 10 Bar in Walsall (1996-1998), die door Archipel-reizigers tijdens de Engeland-reis eind september 2007 is bezocht. Het gebouw maakt deel uit van een nieuwe stedelijke publieke ruimte ten westen van Central Walsall High Street waarin ook de New Art Gallery door Caruso St John, het bassin van het kanaal, de winkels en het plein zijn opgenomen. Walsall is een typische provinciale Engelse stad met een winkelwandelstraat, een plaatselijk treinstation en herinneringen aan een industrieel verleden.

Het conceptuele uitgangspunt is om een sfeer van lagen, materialen en volume te creëren aan de hand van talrijke afwerkingen en bekledingen. De vormen en oppervlaktematerialen zijn bedoeld om herkenbare associaties en beelden aan te gaan. Traditionele constructiedetails zijn aangepast om het karakter van de oppervlakte eerder dan de massa van het volume in het licht te zetten.

De vorm van het gebouw geeft een verschillende schaal aan elke gevel als antwoord op de uiteenlopende context van een hoofdstraat, een kanaal en een plein. Soms als tweelagig, dan weer als een laagbouw, heeft het gebouw geen duidelijke voor- of achterzijde of symmetrie. De donkere buitenbekleding van baksteen, betontegels en hout zijn gekozen om het geheel te versterken eerder dan het detail van elk onderdeel. Ze tonen weinig verschil onderling maar beschrijven in tegendeel een monolitisch volume.

Het interieur lijkt op een grote hal waar de aanwezigheid van ruwe materialen voelbaar is. De verschillende behandelingen voor brandweerstand en schimmelpreventie, resulteren in een waaier van ongelijkmatig verdeelde texturen.

Ook het voor Archipel-reizigers bekende Wandsworth Housing in Londen zelf (1999-2004) illustreert de uitgangspunten van Sergison Bates perfect. Deze verffabriek uit de dertiger jaren is heringericht en uitgebreid om appartementen, een gezondheidscentrum en kleine industriële cellen te huisvesten. Gesitueerd achter een groot winkelcentrum en langs een kleine rivier die in de Thames uitmondt, is de ontwikkeling met gemengd gebruik een verfrissende vernieuwing in het gebied wat toch getuigt van een architecturale ‘alledaagsheid’. Sergison Bates omschrijft dit fenomeen als “zo stil dat je als passant er voorbijloopt en toch zo boeiend dat het interessanter wordt naarmate je het project observeert”. Dit klinkt erg Engels. Het ritme is natuurlijk en steeds ondergewaardeerd; egotisme is verwerpelijk.

Dominique Pieters