Une saison Japonaise

Het Centre Pompidou-Metz is dit najaar ondergedompeld in een Japanse atmosfeer.

Twee tentoonstellingen

• JAPAN-NESS | brengt een overzicht van de Japanse moderne architectuur vanaf 1945 tot vandaag.
• JAPANORAMA | zet Japanse hedendaagse kunst na 1970 in de kijker, met als ankerpunt/keerpunt de wereldtentoonstelling in Osaka.

Archipel wil graag een bezoek op de agenda plaatsen en organiseert een tweedaagse uitstap naar Metz voor de liefhebbers en uiteraard ook als introductie op onze Japanreis 2018.

Japan-ness: Zeven decennia Japanse architectuurcultuur.

De tentoonstelling, naar een idee van Arata Isozaki, laat ons zien hoe de Japanse architectuur zich heeft ontwikkeld tussen 1945 en vandaag. De atoombom van Hiroshima is in de Japanse geschiedenis een pijnlijk keerpunt maar ook de start van een krachtige opstanding. Hiroshima is de opener van de tentoonstelling. Hoe is Japan omgegaan met dit trauma en hoe gaat Japan om met de gevoeligheid voor aardbevingen of de beperkingen van de extreem hoge stedelijke dichtheid? Dit zijn de thema’s die, op basis van heel wat originele documenten, zes decennia Architectuur en Urbanisme in beeld brengen.

De scenografie van de tentoonstelling is bedacht door architect Sou Fujimoto. Originele tekeningen en schetsen, prachtige blauwdrukken en vergeelde planafdrukken, boeken en tijdschriften, kleine verfijnde maquettes, maar ook grote ruimte vullende installaties. Diaprojecties, filmfragmenten en als afsluiter een enorme mobiel van foto’s geven je de kans om te verdwalen in de diversiteit van de Japanse architectuur.
De tentoonstelling heeft een chronologisch verloop en gaat symbolisch van zwart over grijs naar wit. Van neerdrukkend donker naar luchtig en licht. Van wanhoop naar hoop en onbevangen jeugdig optimisme over de toekomst.

Zeven decennia, zeven delen:

1. Vernietiging en wederopbouw (1945).
De onverwachte radioboodschap van keizer Hirohito, maakte hem menselijk en bracht een grote maatschappelijke verandering.
2. Stad en grondgebied, een ‘work in progress’ (1945-1955).
De vraag van het individu in een snel lopende industrialisatie. Het gedachtengoed van Le Corbusier beïnvloedt Kunio Mayekawa, Junzo Sakakura en Takamasa Yosizaka en maakt hen meesters in het brutalisme met een sterk economisch en sociaal georiënteerde architectuur.
3. Opkomst van de Japanse moderne architectuur (1955-1965).
De snelle economische en industriële groei vraagt nieuwe gebouwen in een razend tempo. Kunio Maekawa, Junzo Sakakura, Kiyonori Kikutake, Masato Otaka, Kenzo Tange, Arata Isozaki zijn de protagonisten. De Olympische Spelen van Tokyo 1964 met het Yoyogi Nationaal Gymnasium van Kenzo Tange vormen het speerpunt.
4. Metabolisme, wereldtentoonstelling van Osaka 1970 en de nieuwe visie (1965-1975).
Jonge architecten van over de hele wereld kijken vol bewondering naar de gebouwen van de Expo’70 in Osaka. Megastructuren, opblaasbare constructies, felgekleurde ‘pop’cultuur met spelers als Kenzo Tange, Kisho Kurokawa, Kiyunori Kikutake, Arata Isozaki, Itsuko Hasegawa, Kijo Rokkaku, Minuro Takeyama, Kazumasa Yamashita en Kiko Mozuna.
5. Verdwijnende architectuur. Conceptueel en licht (1975-1995).
De nieuwe generatie breekt met het idealistisch optimisme van de jaren ’70 en de expliciete technologische architectuur die voor hen te dienstbaar is aan de industrie. Minimalisme doet zijn intrede met Tadao Ando. We zien een meer filosofisch geïnspireerd structuralisme bij Takefumi Aida en Hiromi Fujii. Anderen, zoals Shin Takamatsu en Hiroshi Hara, kiezen weer voor een meer expliciete architectuur van ‘self-sustainable machines’. De lichte constructies van Itsuko Hasagawa geven een versmelting van structuur en materiaal. De ‘verdwijnende’ architectuur krijgt zijn hoogtepunt in de figuur van Toyo Ito.
6. Overbelichte architectuur, afbeeldingen en verhalen (1995-heden).
Waar voorheen slechts een paar Japanse architecten internationale erkenning kregen, verandert dit vanaf 1990 als de Japanse architectuur zich als een van de meest creatieve ontpopt. Figuren als SANAA (Kazuyo Sejima en Ryue Nishizawa), Kengo Kuma en Shigeru Ban zijn de meest gekende voortrekkers van een hele generatie boeiende ontwerpers. Een zestigtal projecten worden getoond op zwevende panelen als een grote mobiel. Een architecturale promenade.
7. Architectuur en Design, nieuwe grafische identiteiten.
Het belang van boeken en tijdschriften voor de ontwikkeling van nieuwe radicale, kunstzinnige en architecturale stromingen wordt tot uiting gebracht in het laatste hoofdstuk van de tentoonstelling. Japanse kunst en architectuur gaat de confrontatie aan met de Westerse evenknie.

120 architecten komen aan bod… en even natellen leert ons dat ongeveer 20 gebouwen/projecten die op het Archipel reisprogramma een plaats krijgen ook op de tentoonstelling aanwezig zijn.

Japanorama.

Deze tentoonstelling, in een scenografie van SANAA en curator Yuko Hasegawa, zet hedendaagse kunst in de kijker na 1970 en de wereldtentoonstelling in Osaka. Er ontstaat op dat moment een beweging die zich losmaakt van de Westerse invloed en op zoek gaat naar een moderne uitdrukking van de Japanse culturele identiteit.
Het hyper-consumentisme van de Japanner en de speculatieve economie in de jaren 1980 brengen “mainstream”, popcultuur en academisme samen.
Japanse kunstenaars ontwikkelen esthetische strategiën in twee belangrijke bewegingen: de materialistische (Mono-ha) en de conceptuele (Nippon-Gainen-ha).

Franstalige introductiebrochure | Engelstalige introductiebrochure