Ontwerpen voor Gent
Marijn Dionys
Het thema van het tweede Festival van de architectuur (F/a) in 2019 in Gent is: Verbind de stad!
Veel steden kampen met een chronisch plaatsgebrek en een tekort aan groen. Dorpen en plattelandscentra hebben vaak wel die ruimte, maar worstelen met een gebrekkige infrastructuur of een tekort aan voorzieningen in de onmiddellijke omgeving, terwijl bijkomende ontwikkeling niet wenselijk is. Vandaag hunkeren we meer dan ooit naar extra woon-, werk- en leefruimte, maar de beschikbare ruimte is op. Meer gebruik maken van minder ruimte is een precaire opgave. Het verdichten van de woonomgeving botst op weerstand, zowel in wijken met een sterke stedelijke dynamiek, als in rustige woonomgevingen. Voor bewoners lijkt verdichting in eerste instantie een verhaal van verlies. We moeten het met minder doen. Minder beschikbare en dus duurdere woningen, minder eenvoudige verplaatsingen, minder eigen gebruik van voorzieningen omdat je ze moet delen met anderen, minder groen, … Hoe halen we meer uit minder ruimte en dat zonder in te boeten aan kwaliteit?
We staan voor de uitdrukkelijke uitdaging om het bebouwde weefsel te verdichten. Dat betekent – in stedenbouwkundig vakjargon – stapelen, schakelen, verweven, mixen of delen. Dat zijn allemaal slimme manieren om meer rendement te halen uit de beschikbare ruimte. Slimme gebouwen verenigen diverse programma’s en vervullen meerdere functies. We kunnen bovendien delen met de buren, maar ook met de buurt en de wijk. Ontwerpers en gebruikers moeten slimme verbindingen maken tussen mensen, tussen gebruikersgroepen en functies in een gebouw, en verbindingen tussen wijken die elkaar iets kunnen bieden. Het is niet alleen een verhaal van bouwheren, ontwerpers of stadsdiensten. Want steeds meer mensen kiezen ervoor om mee hun leefomgeving concreet vorm te geven. Ook dat is verbinden. Mensen maken de stad en die beweging omarmen we op het Festival van de architectuur. De opgave waar we samen voor staan, hoeft niet te draaien om concurrentie om de ruimte. Ze biedt kansen voor een sterk mobiliserend perspectief. De toekomst is een kans om samen te bouwen, te gebruiken, te wonen en te delen.
Verbind de stad! Verbind wijken, gebouwen, functies en mensen. Begin bij jezelf of sla de handen in elkaar, en werk mee aan een gezondere leefomgeving en een aantrekkelijkere ruimte.
Het volledige Gentse onderwijslandschap is een belangrijke hefboom voor het creëren van een maatschappelijk draagvlak voor het debat over ruimtelijk ontwerp. Gent huisvest twee hoog aangeschreven architectuuropleidingen en beschikt daarmee over een groot onderzoeks- en ontwerppotentieel. Om bruggen tussen academisch onderzoek en praktijk te bouwen, wil de stadsbouwmeester (ontwerpend) onderzoek stimuleren en onder de aandacht brengen en ontwerpkrachten uitdagen om te innoveren op maatschappelijk relevante thema’s. Daarom neemt de stadsbouwmeester het initiatief om tijdens het F/a samen met KU Leuven, Faculteit Architectuur Campus Sint-Lucas, UGent, Vakgroep Architectuur, ETH Zurich en de architectuurvereniging Archipel vzw een tentoonstelling te maken met sterk studentenwerk waarin Gent het werkveld vormt.
De studentenontwerpen tonen interventies in een stad die veraf staan van de dagelijkse concrete praktijk, maar die wel exploratief inhaken op de opgaves en kansen die de stad kan bieden. De geselecteerde projecten tonen Gent (alle ontwerpen richten zich op sites of opgaves in Gent) vanuit een expliciet andere blik.