Erik Wieërs

UA Erik Wieërs, Vlaams Bouwmeester Door het ontstaan van een virtuele wereld en een wereldwijd communicatieveld, vervaagt de ruimtelijke ervaring van wat privaat, collectief en publiek is. We kunnen in de privacy van onze slaapkamer geconnecteerd zijn met de hele wereld. We kunnen in de openbare ruimte een digitaal, privaat gesprek voeren. In het herstellen van de ervaring van het onderscheid tussen wat privaat, collectief en publiek is, heeft architectuur een belangrijke rol. Daarom moet architectuur zich meer en meer ontwikkelen als de kunst van het bouwen van de ruimtelijke ontmoeting.

Vlaams Bouwmeester Erik Wieërs staat aan het begin van vijf jaar bouwmeesterschap en drukt zijn stempel op het komende woonbeleid en woonkwaliteit.

Erik Wieërs is geïnteresseerd in de maatschappelijke dimensie van architectuur. Hij bouwde tijdens zijn loopbaan onder meer expertise op rond collectief wonen.

In een interview met Lisa De Visscher (hoofdredacteur A+) vertelt de nieuwe bouwmeester over de speerpunten voor zijn legislatuur. “Eerst en vooral wil ik de Vlamingen meer overtuigd en vertrouwd maken met collectieve woonmodellen. In Vlaanderen wonen veel mensen in een verkaveling, buiten de stad. Waarom? Omdat ze op zoek zijn naar groen, ruimte, maar ook naar samenhorigheid, een dorpse kwaliteit. Ik ben ervan overtuigd dat ook collectieve woningbouw die behoeftes kan vervullen. Vele mensen zijn bang als het woord collectief horen, ze willen zich niet verplicht voelen meer samen te doen of meer te delen dan ze bereid zijn te doen. Als je vanuit het principe van de samenhorigheid vertrekt, merk je dat vele mensen meer open staan voor collectiviteit dan ze zelf dachten. Zolang het private gevrijwaard blijft. Het collectieve bestaat bij gratie van het private.”

© Erik Wieërs

Goede voorbeelden tonen aan een breder publiek is een eerste stap naar het vertrouwd geraken met collectieve woonmodellen. Een andere mogelijkheid is het inzetten op bepaalde bouwmeester-instrumenten die zich goed lenen voor onderzoek naar nieuwe woonmodellen zoals bijvoorbeeld de pilootprojecten. Het is immers de centrale missie van het bouwmeesterschap om de architectuurkwaliteit van de gebouwde omgeving te bevorderen.

Wordt het mogelijk om een nieuwe woondroom te realiseren? Kan het wonen een shift ondergaan? Kan het collectieve naast het private en publieke zijn plaats vinden? Kan er een draagvlak gecreëerd worden om het ruimte-verslindende bouwen definitief een halt toe te roepen? Om een mentaliteitsverandering teweeg te brengen? Iedere dag verdwijnt er nog 7 hectare groen. Er moet een bouwshift komen, waarbinnen een rol is weggelegd voor het collectief wonen. Leo Van Broeck, vorige bouwmeester, zette de teneur door een brede visie op ruimtelijke ordening te ontwikkelen en te wijzen op de impact van onze manier van wonen op klimaat en leefkwaliteit. Erik Wieërs ondersteunt deze noodzaak tot bouwshift.

“Het is absoluut noodzakelijk om de shift te maken. Wat niet betekent dat we in alle dorpskommen torens gaan zetten. Ook hier vormt het een kans om de dorpskernen te vernieuwen en herbestemmen. Met bijvoorbeeld collectieve woonprojecten. Ik denkt dat iedereen collectief kan wonen. Het grijpt trouwens terug naar een oervorm van wonen. De eerste mensen woonden met verschillende gezinnen samen op een plek. Dat biedt enorm veel voordelen, voordelen trouwens die mensen momenteel opzoeken in verkavelingen. De boormachine van de buurman lenen of samen een barbecue gebruiken: mensen spreken in die termen van het dorpse gevoel in een verkaveling. Dat gevoel heb je in een collectief woonproject ook.” (uit interview op Radio1)

Barbara Joseph Herbestemming van hoeve tot meergezinswoning. Anno Architecten – Hof ter Breemt


Filip Dujardin Cohousing dsDS Gent. Wim Depuydt


Brecht Van Maele Cohousing Waasland. Denc!-studio & BLAF

Deze lezing duidt des te meer dat ruimte cruciaal wordt, met vooral aandacht voor de vermenging van en de transitie tussen private, publieke en collectieve ruimte, binnen het overkoepelende thema van togetherness, de kunst van het ontmoeten.

Erik Wieërs studeerde in 1987 af als architect aan de Universiteit Antwerpen (UA) en in 1991 als licentiaat wijsbegeerte aan de Vrije Universiteit Brussel. Hij is docent architectonisch ontwerpen verbonden aan de faculteit Ontwerpwetenschappen van de UA. Hij was stichtend vennoot van Meta Architectuurbureau en van Huiswerk architecten. Hij is lid van de Welstandcommissie van de stad Antwerpen. In 2011 richt hij Collectief Noord op, samen met Pieter Eeckeloo, Christopher Paesbrugghe, Hans Van Bavel en Peter Wils.