Taira Nishizawa (JP)

Als reactie op de overdadige, weelderige “bubble”-architectuur uit de vroege jaren 90 in Japan, neigt een eerste jonge generatie Japanse architecten naar eenvoud, vlakheid, strengheid. Ze zoekt een terugkeer naar de basis, haast in een poging om architectuur weg te vegen of te reduceren tot zijn naakte minimum, met SANAA als voortrekker. De laatste jaren staat er een nieuwe generatie architecten klaar die het minimalisme oplaadt met een groeiende interesse voor het ‘aardse’, op zoek naar vernieuwing binnen de poëzie van het alledaagse. Ze streeft naar een geschikt architecturaal antwoord op de realiteit van een snel ontwikkelende wereld van informatie, globalisering en veranderingen in de maatschappij. Eerder dan heroïsch en revolutionair is deze architectuur – binnen zijn beperkt budget en binnen een groeiende zorg voor het milieu – evolutief, stilzwijgend indrukwekkend, op zoek naar een nieuwe authenticiteit.

Eén van deze architecten is Taira Nishizawa (geboren in Tokio in 1964, als oudere broer van Ryue Nishizawa (SANAA)). Hij wil inspelen op de gelaagdheid en de veelheid binnen de hedendaagse maatschappij. Hij spreekt van veelheid van “bodies” (omschrijving voor elk tastbaar voorwerp op elke schaal) en “activities” (elke activiteit gegenereerd door ons handelen en door onze maatschappij). Architectuur dient een antwoord te bieden op deze onophoudelijk uitbreidende stroom van “bodies” en “activities”. In die zin is elk project een direct antwoord op een specifieke site, met een specifieke vraagstelling, een eigen gebruikspatroon eigen aan de bewoners/gebruikers. Empirisch onderzoek naar de (per case) geëigende randvoorwaarden leidt tot beslissingen met uiterst knappe projecten tot gevolg, heel nauw verbonden met hun onmiddellijke context en situatie. Hier is Nishizawa schatplichtig aan zijn leermeester Kazunari Sakamoto (Tokyo Institute of Technology), die de Japanse architectuurscène beïnvloedde met zijn motto “everyday poetry”, de poëzie van het alledaagse. Tsukamoto van Atelier Bow-Wow is één van zijn bekendste leerlingen. Sakamoto ging op zoek naar de tot dan onopgemerkte eigen wereld binnen de diepten van het alledaagse. Zijn meerlagige ruimtelijke constructies willen pragmatisch zijn, zich ankeren aan de onmiddellijke context, los van esthetiserende wetmatigheden, waarbij centrale vragen over individuele en sociale normen een antwoord zoeken. Elk project vormt een dialoog met een specifieke situatie, zonder de intentie een prototype te worden. Het werk van Taira Nishizawa belichaamt deze empirische visie. Daar bovenop komt nog zijn rigoureuze zoektocht naar de keuze en het gebruik van materialen, plus zijn meesterlijke verhoudingen van gevels en gevelopeningen.

In Japan wordt Nishizawa gewaardeerd voor zowel zijn theoretische visie geformuleerd in talrijke artikels, als voor zijn architecturaal oeuvre dat, ondanks een gedeelde ondertoon met generatiegenoten, een heel eigen plaats opeist binnen de Japanse architecturale scene. Zijn werk getuigt van een duale versmelting: het vormelijke aspect en de nood om essentiële antwoorden te bieden op de uitdagingen van vandaag. Zijn innovatieve en avontuurlijke geest, afgestemd op een filosofisch gedragen denkwijze, oogst heel wat bijval. Hij won verschillende prijzen, waaronder de AR Award 2005 en de Prijs voor Beste Jonge Architect in Japan in 2005. De gereputeerde Gallerij Ma in Tokyo wijdde in 2004 een solo-tentoonstelling aan zijn oeuvre, getiteld “Nishizawa Taira 1994–2004” met bijhorende publicatie. Gekende werken zijn het Tachi-Kawa Huis(1997), het O-Ta huis(2004), de Forestry Hall Tomo-Chi(2004) en de Sun-Pu kapel(2008).

Hera Van Sande