Johan Lagae leidt twee boeiende documentaires in over het leven en werk van Brazilië’s bekendste architectuurcoryfeeën: Oscar Niemeyer (‘An architect committed to his century’ door de Belgische documentairemaker Marc-Henri Wajnberg) en Lina Bo Bardi (‘Ga naar Bahia had Lina hem verteld’ door de VPRO, waarbij ‘hem’ staat voor Aldo van Eyck).

Oscar Niemeyer

“Oscar Niemeyer; an architect committed to his century” (2000) van de Waal Marc-Henri Wajnberg is een film over de architect Oscar Niemeyer, een van de belangrijkste architecten binnen de moderne architectuur. Het is de getuigenis van een kunstenaar die nog steeds in de socialistische idealen gelooft. Het verhaal van een man die van vrouwen houdt. Op 92-jarige leeftijd ontvangt Oscar Niemeyer de filmmakers in zijn huis in Rio de Janeiro. Hij spreekt over zijn leven dat gewijd is aan de architectuur, in een eeuw vol van de beroering van politieke ideologieen en artistieke stromingen. Hij spreekt over de creatie van Brasilia. Hij spreekt over Kubitschek, Le Corbusier, Fidel Castro, Malraux. Hij deelt zijn inzichten over ballingschap en utopia, vriendschap en nostalgie. Hij laat ons delen in de droom van een architect en de aspiraties van een eeuw.

(Tekst uit Zomergasten VPRO) De documentaire duurt 60 min. De Belgische regisseur Marc-Henri Wajnberg heeft op het 41ste Internationaal Televisiefestival van Monte-Carlo (2001) een bronzen medaille ontvangen voor deze documentaire ‘Oscar Niemeyer, un architecte dans le siècle’.

Lina Bo Bardi

Lina Bo Bardi (1914-1992) was een Italiaans-Braziliaanse architect. Zij werd op 5 december in Rome geboren als Achillina Bo. Na het behalen van haar diploma aan de Universiteit van Rome, verhuisde ze naar Milaan voor een aanstelling op het bureau van Giò Ponti, directeur van Triennale di Milano en het tijdschrift Domus. Toen in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog de bouwactiviteit stagneerde, legde Lina Bo zich bijna volledig toe op de journalistiek: ze schreef voor verscheidene kranten en had tijdens de oorlog enige tijd de verantwoordelijkheid over Domus. Een bombardement op Milaan waarbij haar studio getroffen werd, deed haar toenadering zoeken tot het communistisch verzet.

In 1946 trouwde Lina met de Braziliaanse kunstkenner en criticus Pietro Maria Bardi. Zij nam zijn naam aan en volgde hem naar Brazilië, waar zij zich in 1951 liet naturaliseren. Uit dat jaar stamt ook het woonhuis dat zij voor zichzelf en haar echtgenoot ontwierp: CASA DE VIDRO (glazen huis), een vederlichte modernistische villa op dunne stelten. Via Pietro Maria had Lina veel ingangen in de museumwereld. Dit leidde tot meerdere opdrachten, waarvan het ontwerp voor het MASP Museu de Arte de São Paolo (1957). Het echtpaar verkeerde bovendien in hetzelfde culturele milieu als nationale grootheden als Lúcio Costa, Oscar Niemeyer en Roberto Burle Marx.

Lina Bo Bardi’s veelzijdige ontwikkeling – behalve als architect manifesteerde zij zich onder meer als ontwerper van sieraden, toneeldecors, tijdschriften en tentoonstellingen – culmineerde in de Fábrica da Pompéia, SCES POMPEIA een cultureel centrum met sportaccommodaties dat tussen 1977 en 1986 in een oud fabrieksgebouw gerealiseerd werd. In dit project kon zij al haar creativiteit en gevoel voor ruimte botvieren.

Tekstbron: Architectenweb.nl

Johan Lagae

Johan Lagae (°1968) is docent in het vakgebied van de theorie en geschiedenis van de niet-Europese moderne architectuur aan de Universiteit Gent. Hij studeerde af als burgerlijk ingenieurarchitect aan de Universiteit Gent in 1991 en promoveerde er in 2002 op een proefschrift over koloniale architectuur in de voormalige Belgische kolonie Congo. Vervolgonderzoek focust zich momenteel op transnationale en translokale netwerken van bouw- en planningsexpertise in Afrika, de problematiek van het 20ste eeuwse erfgoed in Afrika, en, meer recent, naar stadsgeschiedenis in Centraal-Afrika. Zijn onderzoeksinteresse gaat verder ook uit naar de 20ste eeuwse architectuur in België en de architectuur van wereldtentoonstellingen in het interbellum.

Hij publiceerde in, onder meer, The Journal of Architecture, The Journal of the Society of Architectural Historians, Docomomo Journal, Third Text, Cahiers Africains, Feit & Fictie, De Witte Raaf en leverde talloze bijdragen in boeken en tentoonstellingscatalogi. Verder stelde hij in de reeks Vlees & Beton een oeuvrecatalogus samen over de architect Claude Laurens. Sinds 2003 maakt hij deel uit van de redactie van OASE, journal for Architecture. Hij presenteerde zijn onderzoek op tal van nationale en internationale conferenties (VS, Groot-Britannië, Australië, Frankrijk, Oostenrijk, Congo, Israël,…) en was gastspreker in diverse universitaire instellingen en musea in binnen- en buitenland. In 2007 co-organiseerde hij een workshop over stadsgeschiedenis in Subsaharisch Afrika aan de Universiteit van Kinshasa, Congo.

Hij was (co-)commissaris van diverse tentoonstellingen en produceerde in die context op basis van zijn onderzoek diverse multimediaprojecten. Hij werkt regelmatig samen met musea, waaronder het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (Tervuren). Hij is lid van diverse internationale wetenschappelijke verenigingen (Society of Architectural Historians, Docomomo International, European Network of Architectural Historians,…) en zetelt in diverse adviesraden en commissies (Beoordelingscommissie Architectuur en Vormgeving, Vlaamse Gemeenschap; Adviesraad Centrum voor Vlaamse Architectuurarchieven,..).