Brazilië

“Sob uma tal luz a arquitetura nascerá.” Le Corbusier

Brazil? Um pais tropical.
Kennen we Brazilië?
Het Carnaval, het sambavoetbal, de Amazone, het tropisch regenwoud, Copacabana, the girl from Ipanema, Bossa Nova…?
Idyllische en sensuele beelden hangen in ons hoofd van een tropisch paradijs met bloedmooie vrouwen en mannen gekleurd door de zon of de smeltkroes van voorvaderen.
Mysterieuze beelden!
En de architectuur?
Niemeyer? Lucio Costa? Kennen we die eigenlijk wel?

De kathedraal van Brasilia of het plein van de drie machten, het golvende Copan gebouw, de kerk in Pampulha?

Mysterieuze beelden!
Maar beelden…

Deze reis wordt een ontdekkingstocht. In het spoor van Pedro Álvares Cabral doen wij een poging om het architecturale geheim van dit continent te ontsluieren.
£
And the Oscar goes …
Niemeyer krijgt evident een vooraanstaande rol in dit verhaal. Zeventig jaar creativiteit heeft zijn sporen nagelaten in honderden gebouwen.
Indrukwekkend hoeveel kansen die man in zijn boeiend leven kreeg, en nog krijgt, en met gloed heeft geantwoord.
Passie voor architectuur.
Passie voor het leven.
Passie voor de liefde.
Een prachtig verhaal: zijn ‘curves of time’.

Het kritische oude continent.
Europa en de Noordelijke architectuurwereld heeft weinig of geen aandacht gegeven aan Brazilië.
Namen als João Baptista Villanova Artigas, Affonso Eduardo Reidy, Paulo Mendes da Rocha of Roberto Burle Marx vinden we schaars terug in de drie bladzijden die Kenneth Frampton aan Niemeyer en Brazilië wijdt in zijn boek ‘Modern Architecture: A Critical History.’
En er was blijkbaar meer aan de hand.
Nicolaus Pevsner, een Duist Engels kunstcriticus beschrijft Niemeyer’s kerk in Pampulha (1943) met zijn “Loch Ness monsterdak als een Braziliaans Manifest van revolte tegen redelijkheid in de traditie van de meest extreme en onverantwoorde 18e eeuwse Barok”.
Het Noordelijk halfrond keek blijkbaar meewarig neer op het uitdagende lef van een zelfbewust en dynamische land.
Maar wat met Le Corbusier in Ronchamps (1950)?
Zijn rationele noorderlingen onwennig bij die swingende wereld? Dansen onze hersenen geen Samba?

Een swingend en nieuwsgierig archipel?
Deze reis en deze gids ontsluieren onze zoektocht naar Niemeyer en zijn onbekende tijdgenoten en trachten een glimp te geven van de nieuwe Braziliaanse architectuur.
Wij willen de samba dansen.
Onze ogen willen zien.
Onze vingers willen voelen.
Onze benen willen swingen.
Doorheen deze reis ontbolsteren de mysterieuze beelden zichzelf en zijn architectuur.
Verbluffend hoe sterk de eigenheid van het klimaat invloed heeft op de architectuur. We zien de middagzon in het Noorden. Heerlijk hoe de waarde van een verkoelende bries deel wordt van een gebouw. Wonderlijk hoe landschap gebouw wordt en gebouw landschap. Tuin wordt leefruimte, living is tuin.
Nooit zagen we binnen,buiten en buiten, binnen zo mooi verwezenlijkt.
Sensuele architectuur in ‘um pais tropical.’

Laat je zintuigen verwennen.

Wim Supply