Nieuw Gent: park, straat, plein

• Intro
• Elly Van Eeghem

• Sprekers
• De Smet Vermeulen Architecten + De Nijl Architecten
• DBLV architecten + TABarchitecten

Nieuw Gent is een sociale woonenclave achter de Zwijnaardsesteenweg. Vijf van de zeven hoogbouw-stroken worden vervangen door open bouwblokken, met laagbouw aan de straat en torens in het park. Het park, opgezet rond een breed pad, wordt vergroot en krijgt toegangspleintjes. Het plan voorziet in een duurzaam toekomstperspectief voor de wijk en een ruimtelijk kader voor de vervangbouw, de verbetering van de voorzieningen en verbindingen en de aanpak van de publieke ruimte.

De Smet Vermeulen Architecten + De Nijl Architecten: Revitalisatie Nieuw Gent – Ontwikkelingsplan en uitvoering deelprojecten

Dit team werkte in de periode 2016-2018 samen aan het masterplan voor Nieuw Gent. De revitalisatie van Nieuw Gent vraagt volgens hen om een stadsproject, waarin stedenbouw, architectuur en publieke ruimte gelijktijdig en in samenhang worden ontwikkeld. Samen met twee stadssociologen, Els de Smet en Arnold Reijndorp voerden zij een onderzoek in diepte en breedte uit in de wijk, waarin niet enkel oog was voor de ruimtelijke aspecten, maar ook gewerkt werd rond sociaal beleid op de lange termijn. Het onderzoek resulteerde in 2018 in het ontwikkelingsplan “Revitalisatie Nieuw Gent”.

De huidige stedenbouwkundige structuur biedt te weinig aangrijpingspunten voor een vanzelfsprekend begin van architectuurprojecten voor vervangbouw. De huidige schaal in Nieuw Gent pendelt tussen twee extremen. De grootschaligheid van de hoogbouw met wijdlopige open ruimte en de kleinschaligheid van de bebouwing in (open) bouwblokken. Beide schalen moeten meer op elkaar worden betrokken. Dat gebeurt door introductie van een tussenschaal, die bemiddelt tussen hoog en laag, tussen losse gebouwen en open ruimte. Rondom het Rerum Novarumplein wordt de ruimte beter begrensd door relatief kleine nieuwbouwprojecten, ‘stadsreparatie’. Dat versterkt het plein als schakel tussen Park en Steenweg. De hoogbouwzone wordt vervangen door compacte clusters, die zorgen voor een betere begrenzing en geleding van de open ruimte, zowel langs de Kikvorsstraat als langs het park.

Het ontwikkelingsplan is de basis voor verschillende deelprojecten. De Nijl Architecten en De Smet Vermeulen Architecten zijn gestart met het ontwerp van de kleine nieuwbouwprojecten in het centrumgebied. De ‘stadsreparatie’ als eerste stap betekent dat het schuifplaatje op gang kan worden gebracht (bewoners uit de flats kunnen binnen de wijk doorverhuizen naar een nieuwe woning) en dat het wijkcentrum als eerste wordt aangepakt, voordat de gefaseerde vernieuwingsoperatie rond het park van start gaat.

vrij naar https://www.denijl.nl/project/revitalisatie-nieuw-gent

DBLV architecten + TABarchitecten : Nieuwbouw van 192 sociale woningen in Nieuw Gent

Dit team startte in 2022 aan het ontwerp van één van de deelprojecten binnen het ontwikkelingsplan voor Nieuw Gent.
Twee bestaande hoogbouwvolumes (Jupiter en Mercurius) worden gesloopt voor een nieuw ensemble van laag- middelhoog- en hoogbouw rondom gedeelde voorportalen en binnentuinen.
Zo krijgt de Kikvorsstraat een nieuw gezicht en wordt de noodzakelijke vernieuwing van de wijk verder gezet.
Het team zet sterk in op enkele belangrijke thema’s: inschrijven van het project in de wijk en het masterplan, robuust toekomstbesteding bouwen en een genereuze woonkwaliteit.

Het vroegere Nieuw Gent werd gekenmerkt door stedenbouwkundige ingrepen op grote schaal, waarin haast abstractie werd gemaakt van de uiteindelijke gebruiker.
Net daarom is het team rond DBLV en Tab in het ontwerponderzoek omgekeerd te werk gegaan. Door te vertrekken van de kleinere schaal van de bewoner om van daaruit te werken naar het grotere verhaal.
Het huis als bouwsteen van een gebouw, het gebouw als deel van een ensemble en de wijk.

Door zich achter de gebruiker en bewoner te scharen wil het team een woonkwaliteit introduceren die het stigma van sociale huisvesting achter zich laat.
Het gebouw niet als een keurslijf waarin zoveel mogelijk appartementen worden gerealiseerd, maar als een resultante van beslissingen die op de kleinste schaal worden genomen.
In hun presentatie van dit unieke woonproject nemen Jürgen Vandewalle (DBLV architecten) en Bert Bultereys (Tab Architects) jullie mee door deze zoektocht naar meerwaarde,
van de kleinste schaal van de woning, over de tussenschaal van gebouw en ensemble tot de grotere schaal van wijk en stad.

DBLV architecten (Dierendonck – Blancke – Lust – Van De Ginste) werd opgericht in 2020 en ontstond uit een jarenlange samenwerking tussen Dierendonckblancke architecten en L.U.S.T. architecten, twee bureaus met een grote affiniteit voor elkaars werk, aanpak en visie. Het multidisciplinaire team begeleidt klanten bij het plannen, ontwikkelen en ontwerpen van woonprojecten en openbare gebouwen, maar is ook betrokken bij het creëren van openbare ruimtes en landschappen. Vanuit een kritisch perspectief worden complexe parameters en (rand)voorwaarden consequent vertaald in een helder en leesbaar schema. Er is veel aandacht voor context, woonkwaliteit, belevingswaarde, technische uitvoering en fijne detaillering.

DBLV architecten heeft een divers portfolio dat zich richt op projecten met een hoge sociale en maatschappelijke impact. Het omvat voltooide projecten zoals studentenrestaurant ‘De Brug’ (UGent) en sociaal woonproject ‘Nekkersput’ (SHM De Gentse Haard), projecten in uitvoering zoals ‘Kaai24’ (SOGent) en een kantoorgebouw (UGent), en projecten in de onderzoeksfase zoals sociale woonprojecten ‘Europark’ (Woonhaven), ‘Nieuw Gent’ (Woningent) en ‘Studentenplein’ en ‘fietsenparking’ (UGent).

TAB architecten is opgericht door het ervaren duo Tom Debaere en Bert Bultereys.
Tab Architects heeft zijn handtekening gezet onder een verscheidenheid aan buitengewone projecten, van privé tot openbaar. Ze hebben allemaal één ding gemeen: iconisch in al hun eenvoud, wat zich uit in een helder plan, pure vormen, uitgebalanceerde materialen en oog voor tactiliteit, ritme en proportie. Ze gaan op zoek naar een beeldbepalende architectuur in harmonie met haar omgeving.

Elly Van Eeghem

Elly Van Eeghem richtte in 2017 CAMPUS op: een collectief ontwerpatelier voor publieke ruimte in de zuidrand van Gent. Dit atelier bouwt aan de verbeelding en beleving van het plein, de straat, het park, de parking,… samen met mensen uit de buurt als mede-makers: bedenkers, vormgevers, bouwers of gebruikers. Ze gingen aan de slag met een focus op alle open of verborgen groenruimtes in en rondom de buurt, op zoek naar plekken voor mensen.