Engeland

Ergens mid jaren ’90 ontstaat in Londen een discussiegroep van jonge architecten en kunstenaars: Adam Caruso, Tony Fretton, Jonathan Wolf, David Adjaye, Jonathan Sergison, Brad Lochore, Stephen Bates, Mark Pimlott, Juan Salgado & Irene Scalbert. Bij gebrek aan eigen werk, besluiten ze hun gemeenschappelijke ideëen uit te werken en te publiceren in een aantal essays.

Enkel ‘Papers’ van Jonathan Sergison en Stephen Bates zal uiteindelijk verschijnen maar vormt een mooie neerslag van hun toenmalige interesses en ideëen: hun voorliefde voor het werk en de concepten van Alison en Peter Smithson, de aanvaarding van het metropolitane London, de inspiratie uit het chaotische stedelijke weefsel ‘as found’, hun gevoelsmatige benadering van constructie en materialen. Florian Beigel, voor wie zowel Adam Caruso als Peter St John later werken, vat het krachtig samen: ‘… We think architecture is an art of the every day and sometimes an art of the special occasion. We are for a more quiet architecture, thoughtful, with a generosity of spirit and mindful of affordability…’

Het zal duren tot eind jaren ’90 vooraleer de eerste realisaties van deze jonge groep zichtbaar worden. In eerste instantie zijn het vooral een aantal publicaties over het werk van een jong Londens architectenbureau, Caruso St John, die de aandacht trekken. Een aantal woningen en vooral de Walsall Art Gallery tonen een opmerkelijke architectuur, wars van de heersende Britse high-tech. Hun eerste gebouwen laten in hun vorm, materiaal & detaillering een ingetogen & sterk contextueel gebonden architectuur zien, ver weg van de opzichtige Londonse landmarks van Foster en Rogers.

Al gauw worden ze de voortrekkers van die nieuwe generatie Britse architecten genoemd. Begrippen als ‘ New Realism‘ en ‘New Materialism‘ zijn niet van de lucht. De definitieve ‘doorbraak‘ in Groot-Brittannië blijft echter uit. Vooral het ontbreken van een ‘Europese‘ cultuur van architectuurwedstrijden speelt hen parten. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Spanje en Zwitserland, worden de grootschalige projecten in Groot-Brittannië enkel toegekend op basis van ervaring, referenties en financiële draagkracht. Niet bepaald een springplank voor jong architecturaal talent. Bovendien werkt de hetze die prins Charles in de jaren ‘80 ontketende tegen het Modernisme nog na in de publieke opinie.

Verschillende onder hen besluiten om deel te nemen aan wedstrijden op het Europese vasteland. En met succes : Caruso St John werkt aan een gebouw in Ascona ( Zwitserland ), Sergison Bates realiseert een drietal projecten in Vlaanderen & won recent een architectuurwedstrijd in Zwitserland, Tony Fretton realiseert grootschalige woningbouw in Nederland & Denemarken. Pas nu, bijna 10 jaar later, krijgt die nieuwe generatie Britse architecten ook haar kans om te bouwen in Groot-Brittannië. In zijn inleiding op een monografie van Sergison Bates, merkt David Chipperfield inderdaad een kentering in de waardering van hedendaagse architectuur in Groot-Brittannië. Vooral de commerciële sector heeft de waarde ervan ontdekt.

Niet zozeer omwille van zijn intrinsieke kwaliteiten, maar omwille van zijn effecten : architectuur als middel bij uitstek voor ‘branding‘ van een bedrijf, een stad; architectuur als katalysator voor stedelijke herontwikkelingen… Niettemin slagen naast Caruso St John ook Sergison Bates, Tony Fretton & vooral David Adjaye erin om grootschaliger opdrachten te verwerven in Groot-Brittannië. In hun kielzog krijgen ook jongere bureaus zoals DSDHA, Witherford Watson Mann en Lynch Architects kansen.

Een ideaal moment leek ons om een korte reis langsheen drie steden te maken: Londen, Cambridge & Walsall. Naast het werk van die jonge generatie komt ook een generatie uit de jaren 1950-1970 naar voren : The Smithsons, Colin St John Wilson, Leslie Martin, Denys Lasdun & Erno Goldfinger.

Frederik Tomme

Reisbegeleiders: Frederik Tomme & Andie Decock
Rondleidingen met DSDH