New York & Omgeving

New York & omgeving / Omgeving & New York.

Over monumenten en individualiteit. Over het individu en monumentaliteit.

Ontdekken. Ondergaan. Overweldigd voelen. Nederig bewonderen. Plots meer rechtop lopen. Gesterkt zijn. Persoonlijkheid opgekrikt.

Het programma voor de architectuurreis naar ‘New York en omgeving’ of ‘omgeving en New York’ –hoe je het ook bekijkt– blaast je zonder meer van jouw sokken. Indrukwekkende namen van twintigste eeuwse en reeds hedendaagse ‘monumenten’ stapelen zich op als wolkenkrabbers: Falling Water, the Glass House, Seagram building, Exeter Library, Milstein Hall, Parrish Art Museum, Julliard School… Architecturale coryfeeën passeren onbeschaamd de revue: Frank Lloyd Wright, Philip Johnson, Ludwig Mies Van der Rohe, Louis I. Kahn, OMA, Herzog & de Meuron, Diller Scofidio Renfro. Jullie eigen curriculum vitae zal worden aangevuld met referenties als Columbia University, Harvard, Yale, MIT, Bryn Mawr College en Cornell University. Maar laten we de namedropping achterwege laten. De reis behelst meer dan dat.

Arnout Fonck Falling Water – Frank Lloyd Wright

Arnout Fonck Munson-Williams-Proctor Arts Institute – Philip Johnson Arnout Fonck Exeter Library – Louis Kahn Van metropool tot achterland biedt de architectuurstudiereis bovenal een bewustwording van monumentaliteit met soms evidente, dan weer verrassende connecties met de publieke ruimte. Net zoals in Europa, heeft de tweede wereldoorlog immers ook in de Verenigde Staten een belangrijke stempel gedrukt op architectuur. Niet alleen wat de immigratie van Europese architecten betreft, maar eveneens omtrent de wantrouw van liberaal gezinden voor monumenten karakteristiek voor een anti-democratie en totalitaire regimes.
Daarom brachten Sigfried Giedion en Josep Lluís Sert reeds voor het einde van de tweede wereldoorlog een nieuwe monumentaliteit onder de aandacht met hun ‘Nine Points on Monumentality’. “Menselijke landmarks als symbolische centra voor steden […] en als uitdrukking van de hoogste culturele noden van de mensheid”. Monumentaliteit was dus een kwaliteit van architectuur die niet noodzakelijk met schaal moest hebben te maken, maar met de intensiteit van expressie. De finesse lag erin publieke gebouwen aan te pakken met de gepaste graad van aanwezigheid, betekenis én toegankelijkheid, vaak uitgedrukt in opnieuw geïnterpreteerde ceremoniële stedelijke ruimte.
Arnout Fonck Guggenheim Museum – Frank Lloyd Wright
Het brutale stadhuis van Boston uit 1968 is een voorbeeld van een dergelijke ‘downtown skyscraper’ waarbij het omliggende plein aan de hand van hellende vlakken, trappen en terrassen op de gelijkvloerse en eerste verdiepingen is binnengebracht. Autoriteit en openheid zijn vormgegeven met behulp van een visueel zwaargewicht en actieve ruimtelijke penetraties. Een thema dat zowel bij de modernistische als bij de hedendaagse projecten van het reisprogramma sterk aanwezig is. Niet alleen binnen stedelijke contexten, maar tevens in het typisch Noordamerikaanse hinterland.
Zonder twijfel biedt Louis I. Kahn zich zowel voor zijn publieke gebouwen als voor zijn woningbouw aan als de meester van monumentaliteit. Hij slaagde erin grootschalige problemen aan te pakken zonder te vervallen in het overdadige. Zijn architectuur was duidelijk doordrongen van een diep gevoel voor de betekenis van het individu. Door deze net te omarmen in intieme woningen of te overstelpen met natuurlijk licht in bv. een bibliotheek. Tussen de metropolitane jachtigheid en het gesapige ritme van de doorsnee Amerikaan, opgeslorpt door het dominante reisthema van monumentaliteit en stedelijke ruimte is het tijdens deze reis dus zaak om het belang van het individu te ontdekken.

Ontdekken. Ondergaan. Overweldigd voelen. Nederig bewonderen. Plots meer rechtop lopen. Gesterkt zijn. Persoonlijkheid opgekrikt.

Dominique Pieters

Er gingen 2 aparte reizen door, de eerste groep vertrok op 2 april en kwam 16 april terug de tweede groep vertrok op 6 april en kwam op 20 april terug, groep 2b vertrok de 6de en keerde de 17 terug.

Reisbegeleiding: 2 April: Dominique Pieters & Bruno Vanbesien; 6 April: Annemie Demeulemeester & Arnout Fonck

Arnout Fonck Milstein Hall Cornell University – OMA